خاندان احمدییکی از خانواده‌های که توانست هم در صحنه سیاست و هم در عرصه ادبیات ایران زمین، خوش بدرخشد و نام خویش را بلند آوازه نماید، خانواده احمدی می‌باشد. هر چند زادگاه ناموران این خانواده روستایی دور افتاده در خراسان بود؛ ولی ذوق و طبع سالم به مدد آن‌ها آمده، توانستند موفقیت و شهرت زیادی کسب نمایند. در ادامه به معرفی دو تن از چهرگان این خانواده پرداخته خواهد شد. ۱ - محمدحسین احمدیمحمدحسین احمدی، در سال ۱۲۹۸ش در بشرویه خراسان زاده شد. [۱]
عاقلی، باقر، شرح حال رجال سیاسی و نظامی‌معاصر ایران، تهران، نشر گفتار با همکاری نشر علم، چ ۱، ۱۳۸۰، ج۱، ص۵۹.
وی برادر کوچکتر بدیع‌الزمان فروزانفر، (نویسنده، استاد دانشگاه، محقق، مصحح، مترجم و شاعر معاصر) می‌باشد. پدرش آقا شیخ علی احمدی و پدربزرگش، آخوند ملا محمدحسن قاضی، هر دو از شعرا و فقهای عصر خود بوده‌اند. [۲]
فروزانفر، بدیع الزمان، ایرانشناسی بدیع الزمان فروزانفر، راهنمای کتاب، س ۱۳، شماره ۳و۴ (خرداد- تیر ۱۳۴۹)، ص۲۶۲-۲۶۳.
وی پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی در موطن خویش و ادامه تحصیلات در دانشکده حقوق تهران، جهت خدمت وارد وزارت دارائی شد. ۱.۱ - شغل های مهممشاغل مهمی‌را در آن وزارتخانه احراز نمود. مدتی پیشکار دارائی اصفهان، زمانی مدیرکل مالیات‌ها و چندی بازرس دولت در بانک ملی شد. در سال ۱۳۴۷ش ریاست اداره رسیدگی به شکایات نخست‌وزیری به عهده او گذاشته شد [۳]
سالنامه کشور ایران، س ۲۴ (سال ۱۳۴۸ش)، ص۶۵۸.
و سمت معاونت وزیر مشاور و سرپرست امور اجتماعی نخست وزیری را تقبل گرفت. [۴]
اطلاعات سال، س ۱۱ (۱۳۴۹ش)، ص۴۲.
البته در این پست وی عملکرد مناسبی از خود نشان نداد به گونه‌ای که حتی در گزارش ساواک، وی به عدم لیاقت در اداره این سمت و هم‌چنین سپردن امور به عده‌ای از افراد بی اطلاع و نا لایق و شهوتران متهم شده است. [۵]
رجال عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک امیرعباس هویدا، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، چاپ اول، ۱۳۸۲، ج۲، ص۱۳۸، سند شماره ۸۱۸۹/۲۰ه۲.
در سال ۱۳۵۴ش به ریاست سازمان اوقاف و معاونت نخست وزیری برگزیده شده، این پست را در کابینه بعدی (امیرعباس هویدا، از مهر ۱۳۵۴ تا مرداد ۱۳۵۶ش.) حفظ کرد و قریب سه سال در این سمت بود. [۶]
هروی، مهدی و سمیعی، احمد، ۲۲ نخست وزیر در ۳۷ سال، تهران، نشر توکل، چاپ اول، ۱۳۸۴، ص۴۸۷.
۱.۲ - نامه انجمن حجتیهدر زمان تصدی این سمت نیز، انجمن حجتیه طی نامه‌ای خطاب به محمدرضا شاه پهلوی، اتهاماتی را متوجه وی می‌کنند. در متن نامه چنین آمده است: «... بعد از منوچهر آزمون، ریاست اوقاف به محمدحسین احمدی واگذار شده است و برادر بدیع‌الزمان فروزانفر که طرفدار پابرجایی مصدق بود و برای مصدق شعر درست می‌کرد و برادر دیگر احمدی با نام خانوادگی نویم در اثر دزدی در وزارت معارف قدیم سال‌ها به زندان افتاد. این سه برادر، بدیع‌الزمان نام خانواده‌اش فروزانفر و برادر دیگر احمد نام خانواده اشنویم و برادر سومش محمدحسین اسم خانواده‌اش احمدی، سه برادر با سه نام خانوادگی فرزندان شیخ بهایی بشرویه هستند و آقای هویدا به اعتبار بهایی بودن محمدحسین احمدی، اوقاف اسلامی‌را به یکی از احباب محول کرده است و ما کار نداریم به این‌که زن احمدی همیشه دلال محبت و دلال معاملات بوده است و سوابق دزدی و پا‌اندازی احمدی و زنش در اصفهان و کرمان و اداره مالیات بر درآمد تهران معروف است...» . [۷]
فردوست، حسین، ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، تهران، اطلاعات، چاپ ششم، ۱۳۷۳، ج۲، ص۳۹۱.
۱.۳ - دوستی با هویداوی از دوستان نزدیک هویدا بود که به همین خاطر هم مرتب در رده‌های بالا به وی سمت‌های مهم واگذار می‌شد، هر چند همیشه مورد اتهامات فراوان واقع می‌شد. در اسناد ساواک به این دوستی محمدحسن و هویدا اشاره شده است. [۸]
رجال عصر پهلوی به روایت اسناد ساواک امیرعباس هویدا، تهران، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، چاپ اول، ۱۳۸۲، ج۲، ص۱۴۰، سند شماره ۲۵۵۴۳/۲۰ه۵.
هم‌چنین وی از جمله کسانی بود که برای شرکت در شب نشینی‌های کاخ سعدآباد دعوت می‌شدند. [۹]
کابینه حسنعلی منصور به روایت اسناد، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطللاعات، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۴، ج۳، ص۴۳۴، سند شماره ۳۴/۳۵۲۶.
۱.۴ - ویژگی رفتاریمحمدحسین، فردی دارای صحتعمل بود، ولی خودخواه و جاه‌طلب بود. به دانش و سواد تظاهر می‌کرد و خود را گاهی هم طراز برادرش می‌دانست. در گفت‌وگوها سعی می‌کرد، لغات سنگین عربی به کار ببرد تا از این طریق فاضل و دانشمند بنماید. دختر شریف‌العلماء خراسانی رئیس کانون سردفتران را به همسری انتخاب کرد. [۱۰]
کابینه حسنعلی منصور به روایت اسناد، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطللاعات، تهران، چاپ اول، ۱۳۸۴، ج۳، ص۴۳۴، سند شماره ۳۴/۳۵۲۶.
۱.۵ - فعالیتاحمدی چندی نیز در موسسه علوم بانکی و مدرسه عالی حسابداری به تدریس پرداخت. مسئولیت‌های دیگر او عبارت بود از: پیشکار دفتر فاطمه پهلوی، عضویت در کمیسیون نام‌گذاری اماکن و موسسات در تشریفات سلطنتی، مسئول هماهنگی اردوهای عمران ملی دانشجویان و دانش آموزان، سرپرست دوره بررسی مسائل سیاسی و اجتماعی و تجزیه و تحلیل انقلاب سفید شاه و مردم، نماینده در کمیسیون عقد قرارداد بازرگانی و معاملات نفت ژاپن، عضویت در دفتر فرح پهلوی و فاطمه پهلوی، شورای عالی کانون سپاهیان انقلاب سفید، هیئت مدیره انجمن ادبی (از سال ۱۳۳۵ش. به بعد) و شورای اجرایی سازمان ملی حفاظت آثار باستانی ایران. وی در طی سال‌های فعالیت، چندین نشان تاج، آبادانی، شهر، سپاس و کار دریافت کرد. [۱۱]
فرهنگ ناموران معاصر ایران، زیر نظر شورای عالی فرهنگ ناموران معاصر ایران، تهران، نشر سوره مهر، چاپ اول، ۱۳۸۴، ج۲، ص۲۱۳.
احمدی در کانون مترقی (هسته اولیه حزب ایران نوین) عضویت و در ۱۳۴۵ش، ریاست یکی از شعبه‌های آن را در تهران بر عهده داشت و در آذر۱۳۵۲ به عضویت هیئت اجرایی حزب انتخاب شد و مدتی نیز مسئول کانون حزب رستاخیز بود. [۱۲]
سالنامه کشور ایران، س ۲۲ (سال ۱۳۴۶ش)، ص۶۰۱.
او در لژ فراماسونری رازی، قبول عضویت کرد و هم‌چنین، در سال ۱۳۳۸ شمسی عضو موسسان باشگاه لاینز اصفهان و مدتی نیز از اعضای هیئت مدیره آن شد و چندی بعد در هیئت مدیره باشگاه لاینز تهران آریا عضو گردید. بین سال‌های ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۰م دبیر همان باشگاه شد و سپس به مدت چهار سال ریاست آن‌جا را تکفل کرد. در اوایل سال ۱۳۵۳ش. به عنوان رئیس جدید لاینز بین المللی منطقه ایران، که در تقسیمات باشگاه لاینز منطقه ۳۵۴ نامیده می‌شد، تعیین گردید. او برای این فعالیت‌ها، از سوی اتحادیه بین المللی لاینز جهانی، بیست نشان مخصوص لاینز، همراه با عالی‌ترین نشان عضویت (کلید طلایی) دریافت داشت. [۱۳]
رئیس جدید منطقه ۳۵۴ دال، شیرنامه، شماره ۵۹ (اردیبهشت ۱۳۵۳)، ص۲۳-۳۳.
۱.۶ - تالیف کتاباز او کتابی به نام تاریخ تطور سیستم مالیاتی در دوارن شاهنشاهی ایران در دست است، که به مناسبت جشن‌های دو هزار و پانصد ساله شاهنشاهی ایران تالیف شد و در مهر۱۳۵۰ از سوی موسسه عالی حسابداری انتشار یافت. [۱۴]
احمدی، محمدحسین، تاریخ تطور سیستم مالیاتی در دوارن شاهنشاهی ایران، تهران، موسسه عالی حسابداری، ۱۳۵۰ش، سرآغاز.
محمد حسین سرانجام در سال ۱۳۷۰ش. در شهر تگزاس ایالات متحده دیده از جهان فرو بست. [۱۵]
مهدوی دامغانی، احمد، استاد بی نظیری که هنوز دانشگاه طهران... ، کلک، ص۲۶۱، شماره ۷۳-۷۵ (فروردین-خرداد ۱۳۷۵).
۲ - محمدحسن فروزانفر خراسانیمتولد سال ۱۲۸۲ش، نویسنده، استاد دانشگاه، محقق، مصحح، مترجم و شاعر معاصر است که در روستای بشریه از توابع طبس خراسان در خانواده‌ای اهل علم به دنیا آمد. نسب وی به ملا احمد تونی، از علمای عصر شاه‌عباس، می‌رسید. [۱۶]
اتحاد، هوشنگ، پژوهشگرن معاصر ایران، تهران، فرهنگ معاصر، ۱۳۷۸، ص۳۱۴.
محمدحسن مقدمات علوم قدیمه را در زادگاه خود آموخت و در ۱۳۳۸ق به مشهد رفت و محضر ادیب نیشابوری را درک کرد و ادب و منطق را نزد او خواند [۱۷]
اتحاد، هوشنگ، پژوهشگرن معاصر ایران، تهران، فرهنگ معاصر، ۱۳۷۸، ص۲۴۸.
و مدتی نزد میرزا حسین سبزواری تلمذ کرد و اصول و بعضی از مباحث فقه را از حاج شیخ مرتضی آشتیانی فراگرفت.۲.۱ - تحصیل فقه و اصلدر ۱۳۴۲ق به تهران آمد، و یک دوره شرح«اشارات» و «شفا» و «کلیات قانون» را نزد میرزا طاهر تنکابنی خواند و نزد آقا حسین نجم‌آبادی تحصیل فقه و اصول کرد. وی قسمت الهیات کتاب «اسفار» را نزد آقا میرزا مهدی آشتیانی، و «شرح چغمینی» را نزد ادیب پیشاوری فراگرفت. فروزانفر، از آغاز ورود به تهران، با ادیب پیشاوری و شمس‌العلمای گرکانی و میرزا لطفعلی صدرالافاضل و میزا رضاخان نائینی و شاهزاده افسر و ذکاءالملک فروغی و علامه محمد قزوینی مانوس و محشور بود. [۱۸]
زندگی نامه و خدمات علمی‌و فرهنگی استاد بدیع الزمان فروزانفر، انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، تهران، ۱۳۸۶، ص۱۸۵.
۲.۲ - تدریس فقه و اصولدر ۱۳۰۵ش به جای شمس‌العلمای گرکانی در مدرسه دارالفنون به تدریس فقه و اصول مشغول شد و در ۱۳۰۶ش معلم منطق در مدرسه‌حقوق شد و سال بعد معلم زبان عربی و منطق و از ۱۳۰۸ش استاد زبان و ادبیات فارسی در دانش‌سرای عالی شد. [۱۹]
یاسمی، رشید، ادبیات معاصر، انتشارات ابن سینا، بی تا، چاپ دوم، ۱۳۵۲، ص۲۷.
پس از تاسیس دانشکده‌ی علوم معقول و منقول به سمت معاونت آن‌جا انتخاب و ریاست مؤسسه وعظ و خطابه را به عهده داشت. [۲۰]
یاسمی، رشید، ادبیات معاصر، انتشارات ابن سینا، بی تا، چاپ دوم، ۱۳۵۲، ص۲۸.
از ابتدای تاسیس دانشگاه تهران، استاد تاریخ ادبیات فارسی شد. وی سمت‌های متعددی در دانشکده‌های مختلف داشت. (از جمله ریاست دانشکده الهیات و معارف اسلامی) [۲۱]
بامداد، مهدی، شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲و ۱۳و ۱۴ هجری، تهران، کتابفروشی زوار، چاپ دوم، ۱۳۵۷، ج۵، ص۳۶.
فروزانفر سفرهای متعدد به خارح کشور کرد. از جمله، به دعوت دانشگاه بیروت برای تاسیس کرسی زبان فارسی، به لنبان و برای مشارکت در کنگره اسلامی‌پاکستان، به لاهور و برای بازدید از مؤسسات فرهنگی و خاورشناسی و زیارت مزار مولانا جلال‌الدین رومی‌و دیدار از کتابخانه‌های علمی، به ترکیه نیز سفر کرد. [۲۲]
فروزانفر، بدیع الزمان، زندگینامه فروزانفر به قلم خودش، تماشا، س ۷، ش ۳۱۲، ص۹۹.
وی دانشمندی نکته سنج، استادی محقق و مدرسی بی‌نظیر بود. فروزانفر شارح بزرگ مثنوی، معرف ممتاز مولانا جلال‌الدین رومی، مطلع کم مانند در تصوف اسلامی‌و آشنای واقعی به رموز ادبیات فارسی بود. [۲۳]
اتحاد، هوشنگ، پژوهشگرن معاصر ایران، تهران، فرهنگ معاصر، ۱۳۷۸، ص۲۵۴.
به عقیده آنه ماری شیمل، ایران شناس آلمانی و استاد دانشگاه بن، بسیاری از دانشمندان بزرگ، در قرون گذشته و حال، در راه نشر افکار و آثارمولانا خدمت کرده‌اند و، در این زمان، عشق مولوی در تحقیقات و تدقیقات بدیع‌الزمان فرزوانفر به صورت کامل منعکس است و همه خاور شناسان غرب و شرق و عاشقان مولانا از آن محقق بزرگوار سپاسگذارند. [۲۴]
شیمل، آنه ماری، تاثیر مولوی در ادبیات غربی و شرقی، معارف اسلامی، س ۱، ش ۳، ص۳۶.
فروزانفر سرانجام در اردیبهشت ماه سال ۱۳۴۹ش و در سن ۷۱ سالگی بر اثر سکته قلبی در تهران درگذشت. [۲۵]
بامداد، مهدی، شرح حال رجال ایران در قرن ۱۲و ۱۳و ۱۴ هجری، تهران، کتابفروشی زوار، چاپ دوم، ۱۳۵۷، ج۵، ص۳۷.
۲.۳ - آثاراز آثار بر جای مانده از وی می‌توان به: «منتخبات شاهنامه»؛ «سخن و سخنوران»؛ «منتخبات ادبیات فارسی»؛ «رساله در تحقیق احوال و زندگانی مولانا جلال‌الدین محمد»؛ «تاریخ ادبیات ایران»؛ «فرهنگ تازی به فارسی»؛ «خلاصه‌ی مثنوی»؛ «دستور زبان فارسی»؛ «شرح مثنوی شریف»؛ تصحیح «فیه مافیه»؛ «زنده‌ی بیدار (حی بن یقظان)»، ترجمه؛ «قدیمترین اطلاع از زندگی خیام»؛ «احادیث مثنوی»؛ تصحیح «کلیات شمس» یا «دیوان کبیر» اشاره نمود. [۲۶]
برقعی، سید محمد باقر، سخنوارن نامی‌معاصر ایران، نشر خرم، قم، چاپ اول، ج۱، ص۵۱۲-۵۱۳
۳ - پانویس
۴ - منبعسایت پژوهه، برگرفته شده از مقاله «خاندان احمدی»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۵/۰۵/۰۳. رده‌های این صفحه : تراجم | خاندان احمدی | خاندان های ایرانی | رجال سیاسی عصر پهلوی | مقالات پژوهه | نویسندگان ایرانی
|